فرهنگ امنیتی و امنیت فرهنگی

سلام

مثل اینکه آقای رئیس جمهور در نامه ای به وزیر علوم دستور تغییر رؤسای دانشگاه های تهران، تربیت مدرس، امیر کبیر و جهاد دانشگاهی را صادر کردند.

قسمت هایی از متن نامه "رویکرد سیاست زده و غیر علمی و یا احیانا امنیتی توسط مدیران در محیط اجتماعی ناکار آمد و تخریب کننده است و در محیط دانشگاهی ناکار آمد تر و تخریب کننده تر است".

ضمن اینکه با بخشی از فرمایشات آقای احمدی نژاد کاملا موافقم و همین طور با حرف کلی ایشون درباره ی فضای دانشگاه چند تا سوال برام پیش اومد آیا فقط جو همین دانشگاه ها امنیتیه؟!

یا اینکه این دانشگاه ها از سایر جاها امنیتی ترن؟!

بعد چرا بعد از 7سال آقای رئیس جمهور به این نتیجه رسیدن؟!

آیا با عوض شدن یه رئیس دانشگاه سیاست های غلط فرهنگی تو دانشگاه ها اصلاح میشه؟!

بازم می گم که با کلیت کار آقای رئیس جمهور موافقم و شاید تصمیمشون هم کاملا درست باشه. قسمتی از متن نامشون دغدغه ی مشترک من و ایشونه که را جع بهش سال پیش یه مطلبی نوشته بودم به همین مناسبت الان اون رو اینجا می‌آرم .

بسم الله الرحمن الرحیم

فرهنگ امنیتی و امنیت فرهنگی

بعضی وقتها از ترکیب تعداد محدودی حرف ، معانی نامحدودی خلق می شود. این معانی امکان ها و قابلیت های بی نهایتی را برای ما به وجود می آورند . تنها یازده حرف از ترکیب این یازده حرف مفهومی به وجود می آید که اگر کشور یا گروهی از مردم به صد در صد آن برسند در کلیه ی زمینه های ، سیاسی ، اجتماعی وحتی هنری حرف های زیادی برای گفتن خواهند داشت . همه ی چشم هارا به خود خیره خواهند کرد. بدون شک همه می خواهند مثل آن ها شوند .

دولت ها همواره در فعالیت های خود اولویت بندی می کنند. به این معنا که با توجه به تجزیه تحلیل همه جانبه شرایط فعلی و همین طور امکانات و شرایط بالقوه تصمیم می گیرند که یک کار با سرعت بیشتر و سرمایه گزاری بهتری انجام شود و یک کار دیگر که آن هم ضرورت دارد فعلا انجام نشود. انتخاب یک اولویت دقیقا به معنای حذف سایر اولویت هاست. طبیعتا سطح پیشرفت هر کشور به تصمیم امروز مسؤلین آن بستگی دارد. مثلا هر چه قدر امروز برای بخش اقتصادی کشور بیشتر وقت گذاشته شود، بودجه تعیین گردد ، برنامه ریزی شود و پروژه تعریف گردد با صرف نظر از چند نکته ی حیاتی دیگر فردا در قسمت اقتصادی شاهد پیشرفت دو چندان خواهیم بود.

در خود این فعالیت های اقتصادی برخی از این ها به کارهای زیر ساختی معروف است . برای رشد تعداد قابل توجهی از فاکتور های اقتصادی ابتدا باید زیرساخت ها تقویت شود . سایر فعالیت های اقتصادی بر روی این زیر ساختها بنا می شود . تا زمانی که زیرساخت نباشد انجام دادن و تقویت تعداد قابل توجهی از فعالیت های اقتصادی بی معنی است . مثل این که شما بخواهی روی یک ریل در یک زمان سه قطار را به حرکت در بیاوری این یک توقع و انتظار نابجاست ، شدنی نیست ، حتما باید ریل گذاری شود تا نتیجه ی مطلوب حاصل شود.

مثل این می ماند که شما برای ساختن یک برج بگویید من می خواهم ساختن را از طقه ی سی ام شروع کنم .این کار شدنی نیست. ضمن این که خود این تقویت زیر ساخت ها هم نکات قابل توجهی دارد. مثلا شما نمی توانید برای یک ساختمان سه طبقه پی بکنید بعد از کمی فکر در نهایت تصمیم بگیرید سی طبقه روی آن بسازید این پی برای چنین برجی جواب نمی دهد .

نکته جالب توجه در خیلی از کارها این است که همه خیلی جدی و مصمم در چنین شرایطی انتظار دارند کارشان به بهترین نحو انجام شود.

یک حرف تکراری که این روزها زیاد می شنویم ؛ یک حرف ، اما در زمینه های مختلف ، از ورزش بگیریم تا راهنمایی و رانندگی و حتی فعالیت های اقتصادی اما خیلی سطحی از کنار آن می گذریم . خیلی ها به آن به چشم این نگاه می کنند که مد شده . بالاخره باید این واژه را استفاده کرد . برای افزایش کلاس کار هم که شده آن رابکار می برند. حتما واژه ی فرهنگ سازی زیاد به گوشتان خورده است.

خیلی وقت ها فرهنگ قربانی جدال های مختلف اجتماعی ، اقتصادی ، سیاسی می‌شود . خیلی‌ها دم از آن می زنند در عین حال اهمیتی که به آن می دهند یک دهم آن چه می گویند هم نیست. فرهنگ به منزله ی زیر ساخت فعالیت های سیاسی ، اقتصادی ، اجتماعی ، دارای نقش فوق العاده مهم و تاثیر گذاری است. به همین علت است که شاید ترکیب یازده حرفی که ابتدای مقاله عرض شد ، بتواند آینده ی کشور را تضمین کند. فرض کنید این مهم ترین عضو جامعه در سلامت کامل باشد . وقتی در بدن ، مغز ما بیمار نباشد آنگاه بهترین تصمیم ها را در هر کاری می گیرد و این به معنای موفقیت بزرگ در آن کار است . ترکیب آن یازده حرف چیزی نیست جز {امنیت فرهنگی}.(اینجا در تعریف این یازده حرف معنای سلبی و ایجابی هر دو با هم مد نظر قرار می گیرد.)

علت اینکه ما در خیلی زمینه ها با مشکلات قابل توجه مواجه می شویم (تازه اگر دنبال مشکل بگردیم )و آن را پیدا نمی کنیم این است که باید با یک نگاه کلان به آن مسئله نگاه کنیم و از حوزه ی آن مسئله کمی پا فراتر بگذاریم. شاید دیده نشدن مشکلات به جنس آن ها هم بستگی داشته باشد . ریشه بسیاری از مشکلات را باید در امور فرهنگی جستجو کرد . جنس امور فرهنگی به گونه ای است که مسائل آن خیلی کمتر از امور سیاسی ، اقتصادی قابل لمس کردن است و تاثیر آن به مراتب ریشه ای تر و عمقی تر از حوزه های دیگر است .

در چنین شرایطی هر گونه توجه به امور فرهنگی و کار در این حوزه نشان از هوش و دقت نظر مجری آن است چراکه فارغ از آن عمل فرد این توجه را داشته که تاثیر شگرف امور فرهنگی را حداقل ببیند. شاید بتوان امنیت فرهنگی را مهم ترین نیاز هر جامعه دانست که با تکیه بر آن ، جامعه می تواند به کلیه ی اهداف خود دست پیدا کند. مهم ترین مطلبی که اینجا مورد توجه قرار خواهد گرفت نحوه ی رسیدن به این امنیت فرهنگیست. برای انجام این انتخاب مهم حتما باید به جنس امور فرهنگی و اجزای فرهنگ توجه کرد . در یک تقسیم بندی ساده فرهنگ را به اجزای 1-علم یا دانش 2-باورها 3-اخلاق 4-هنر 5-قانون 6-عادت تقسیم می کنند .

کار روی هر کدام از این اجزا حساسیت خاص خود را دارد . برای مثال شما همان برخوردی که در حوزه ی اخلا ق یا هنر می کنید را در باره ی قانون انجام نمی دهید . برخورد در یک حوزه نیاز به آرامش و لطافت و ظرافت دارد و دیگری نیاز به قاطعیت و جدیت دارد. در نتیجه برخورد در این حوزه ها نباید یکسان باشد هر برخورد نابجایی در غیر از محل خودش نتایج سوء و غیر قابل جبرانی با خود به همراه خواهد داشت. برای مثال اگر یک خانمی که 30سال رئیس یک مهد کودک بوده و ارزش ها و روش برخورد در این فضا جزء فصل های جدانشدنی شخصیتش شده را صبح یک روز به سمت ریاست یک کلانتری در منطقه ی نظام آباد انتقال دهیم و همین طور رئیس کلانتری آن منطقه را به ریاست آن مهد کودک . قطعا بعد از مدتی از منطقه ی نظام آباد چیزی باقی نخواهد ماند . بچه های آن مهد کودک هم در آینده دچار مشکل شخصیتی خواهند شد چرا که رئیس کلانتری که 30سال با آدم های خلاف کار و جنایت کار سر کار داشته به طور غیر ارادی به همه به چشم مجرم نگاه می کند .

کارکردن در امور فرهنگی به معنای واقعی کلمه روی لبه ی تیغ راه رفتن است چراکه یک اشتباه کوچک برای جامعه خیلی بزرگ تمام می شود . حال اگر ما بخواهیم با تمام اجزای فرهنگ به صورت قانونی برخورد کنیم مرتکب اشتباه جبران ناپذیری شده ایم . برخورد قانونی حتما باید باشد و در صورت نبود چنین برخوردی امنیت فرهنگی جامعه به خطر می افتد اما همه جا نباید برخورد قانونی کرد.

اگر ما این نوع برخورد را در جامعه تقویت کنیم بعد از مدتی شاهد یک فرهنگ سطحی خواهیم بود. این فرهنگ نازل آینده ی جامعه و حتی امنیت فرهنگی آن را با تهدید بزرگ مواجه خواهد کرد. چنین پاسخی به مشکلات فرهنگی پاسخی شتابزده و به نوعی پاک کردن صورت مسئله است. قطعا راحت ترین کار است. این فرهنگ به تدریج در تمام جامعه رسوخ خواهد کرد. در‌چنین شرایطی از ارزش های جامعه چیزی جز پوسته ای ظاهری باقی نمی ماند و دریچه های پیشرفت علمی و ارزشی در کلیه ی زمینه ها به علت سطحی شدن مردم یکی پس از دیگری بسته می شود. این فرهنگ امنیتی تاثیراتی را برای جامعه به همراه خواهد داشت که نه تنها فرهنگ زیر ساخت مناسبی برای سایر حوزه ها نمی شود بلکه پیرو سیاستی سکولار و بی روح شده و به نوعی فرهنگ سیاست زده نه سازنده ی سیاست تبدیل می شود. این در فرهنگ غنی ایرانی اسلامی چیزی شبیه یک مرگ فرهنگیست .

(سخن بی عیب نقص تنها بر زبان معصومین جاریست.)

.....محمد حسن خلعتبری....