تاکتیک ضد شایعه

786

تاکتیک خبری /ضد شایعه/

 چند سال پیش زمانی که رهبری به دلیل سرماخوردگی شدید راهی بیمارستان شدند حرف های زیادی در خصوص این اتفاق در فضای جامعه مطرح شد. پخش یک فیلم سخنرانی که مربوط به چند هفته قبل هم میشد به این شایعات دامن زد تا این حد که زبونم لال، خدایی نکرده برخی از ملاقات کاری حضرت عزرائیل با حضرت آقا خبر میدادند. اتفاقی که حتی تصورش هم دنیا رو تکون میده و من غیر واقع بینانه دوست دارم بگم امیدوارم هیچ وقت این اتفاق نیفته. کاری که هفته ی گذشته در خصوص پوشش خبری عمل رهبری انجام شد در نوع خودش یک کار بی سابقه و کم نظیر بود. ما برای مدت ها شاهد این بودیم که اخباری که مربوط به رهبری میشد به صورت خیلی بسته و با یک تم خاص نمایش داده میشد و همین امر به نوعی یک فاصله ی ارتباطی و یک خلا را در این فضا به وجود می آورد.

برای پدید آوردن چنین فضایی هم دلایل زیادی وجود داشت. بعضی با تاکید بر مسائل امنیتی که درباره ی هر شخصیت سیاسی وجود داره سعی در توجیه کردن این اقدام داشتند که البته همه ی استدلال های این گروه هم اشتباه نبود. اما اینجا مسئله اصلی سر چقدرش بود و مثل همیشه دعوا بر سر مصادیق بود. بعضی ها به هر نکته ای با دید امنیتی بودن نگاه می کردند و این روند به نوعی در پوشش خبری اخبار رهبری به یک عادت مبدل شده بود.

تا اینجا که زمانی که تیم رسانه ای سایت خامنه ای دات.آی.آر که از تعدادی کارشناس در حوزه روزنامه نگاری و ارتباطات تشکیل شده است زمانی که حرف از لزوم ورود به شبکه های اجتماعی را به میان آوردند با برخورد برخی دیگر که عمدتا از دلسوزان رهبری بودند مواجه شدند.

این کشمکش در مرحله ی اول به ترجیح و برتری نظر کارشناسی در حوزه ی مورد بحث منجر شد و صفحه ای در فیس بوک به نام رهبری درست شد.

درست شدن این صفحه همانا و پدید آمدن حاشیه های بسیار برای این صفحه در کار رسانه ای نیز همان، از فیلتر شدن این صفحه بگیر تا تعداد زیاد لایک های برخی از پستهایش و حتی عکس هایی که در این صفحه استفاده میشد برای مثال در روزهای اول متناسب با فضا و مخاطبان در فیس بوک عکس یه جوان شیش تیغ با انگشتر عقیق و چفیه در این صفحه کار شد که صدای برخی را درآورد.

رفته رفته این فعالیت ها ادامه پیدا کرد و سازماندهی و سازگاری بیشتر با وجود برخی اعتراض ها پیدا کرد و شواهد ماجرا هم نشان میداد که حرکت در این فضا یا بهتر بگویم صرف حرکت در این فضا مفید ارزیابی میشد. اما همه ی این ها باعث این نشد که برخی ها از نظرات خود دست بردارند و به دلایلی این صفحه بعد از مدتی بسته شد.

خب از سالها پیش اخبار مربوط به رهبری در یک پک بسته به صدا و سیما داده می شد. همین امر باعث تک فضایی شدن این خبرها شده بود و حتی کسالت بار بودن برخی از آنها هر چند که با شیب ملایمی از نظر فنی تنظیم این اخبار رو به رشد بود اما حرکت در این زمینه با حرکت و سرعت تند در عرصه های ارتباطی اصلا قابل مقایسه نبود.

با ذکر این نکات کاری که هفته ی گذشته در خصوص پوشش خبری عمل رهبری انجام شد در نوع خودش یک کار بی سابقه و کم نظیر بود. اقدامی شجاعانه و صد البته عاقلانه. زمانی که با دکتر نصرالهی نگارنده کتاب پوشش خبری صحبت می کردم به من گفت به کاری که تیم رسانه ای بیت در این زمینه انجام داد تاکتیک خبری ضد شایعه می گویند. همانطور که از اسم این تاکتیک خبری مشخص است هدف از این روش پخش نشدن شایعه در جامعه است زمانی که قرار است یک اتفاق با درصدی از نگرانی در جامعه رخ دهد. اصحاب رسانه دو اتخاب بیشتر ندارند.

اول اینکه با بایکوت خبری کامل آن حادثه و اتفاق از طرح مسئله در جامعه خودداری شود. درست بودن این کار به عوامل زیادی بستگی دارد از قبیل اینکه مثلا 1)تا چه میزان شرایط جامعه آماده پذیرش یک شایعه یا حتی آماده شایعه سازی است. 2)سابقه ی آن مسئله در جامعه چگونه است و آیا با توجه به سابقه آن امر احتمال اینکه با بایکوت خبری این مسئله پخش نشود وجود دارد یا نه؟ 3)سطح اهمیت آن مسئله چگونه است یا در چه سطح از اهمیت قرار دارد؟ 4) تا چه حد میشود آن خبر را پنهان نگهداشت و چه درصدی احتمال درج این خبر وجود دارد؟ و آخرین مسئله اینکه رسانه های غیر همسو با سیستم راسانه ای بایکوت کننده چه تعداد هستند و چه ابزاری هایی در اختیار دارند.

پس از پاسخ دادن به همه ی اینها میشود تصمیم گرفت که بایکوت خبری میتواند موفق باشد یا خیر.

اما راه دوم این است که این خبر را با جزئیات زیاد به عنوان اولین منبع مطرح کنند در این مورد درست است که شاید آن مسئله چندان خوشایند نباشد و طرح آن درصدی از ریسک را به همراه دارد اما در ازای پرداخت این هزینه رسانه و سیستم حاکم میتواند اعتماد عمومی را جلب کند و به نوعی جایی برای ارز اندام رسانه های خارجی باقی نمی گذارد هر چند که در این یک مصداق باز هم راسانه های خارجی سعی در منحرف کردن خط خبری و جهت دار کردن آن نمودند اما این بار این کار آنها بین مردم برد چندانی نداشت چرا که این خبر با جزئیات در رسانه های داخلی منتشر شده بود. و به نوعی برخلاف خیلی از موارد دیگر ما شاهد نوعی موضع فعال در راسانه های داخلی و منفعل شدن رسانه های خارجی بودیم.

البته ابتکار عمل در این زمینه به دست صدا و سیما نبود بلکه تیم رسانه ای بیت این تصمیم شجاعانه را اتخاذ کرد. این امر یک نشانه ی روشن است رو به آینده و نمونه ای مناسب و موفق در زمینه عملکرد رسانه ای.

برگ برنده دیگر در این زمینه ادامه این سیاست رسانه ای است که ما در پوشش اخبار ملاقات ها شاهد آن بودیم البته باید توجه کرد که صدا و سیمای ما انقدر توانمد هست که حتی همین کار موفق هم با تکرار بیش از حد به نوعی لس کند و باید به این زمینه هم توجه کرد اما کارهای ابتکاری مثل ملاقات مجازی نشاندهنده ی حرکت و پویایی و همچنین افق های روشن در سیاست رسانه ای ماست و باید گفت در این زمینه تاکتیک ضد شایعه کاملا موفق بوده است.

(سخن بی عیب و نقص تنها بر زبان معصومین جاریست.)

......محمد حسن خلعتبری.....