بسم الله الرحمن الرحیم
کوه یخ (2)
با توجه به اهمیت گروه سنی نوجوان و تاثیر گذاری بیشتر محصولات فرهنگی روی این گروه و همچنین فعالیت شدید کشورهای توسعه ی یافته در زمینه هایی که به نوجوانان و تاثیر گذاری بر آن ها مربوط میشود از جمله صنعت سرگرمی برای نوجوانان تا جایی که کیفیت تصاویر امروز در بازی های رایانه ای ازتصاویر یک فیلم سینمایی چیزی کم ندارد درصد آسیب پذیری فرهنگی در این زمینه به مراتب افزایش می یابد. برخی از کارشناسان روان شناسی اسرائیلی چند سال پیش ادعایی را مطرح کرده اند. آنها گفتند اگر کسی کودکش را تا سن هفت سالگی به ما بدهد ما میتوانیم در این هفت سال تمامی آنچه را که می خواهیم از نظر ایدئولوژیک و برخی از مبناهای فرهنگی در او نهادینه کنیم. شاید در نگاه اول این حرف خیلی اغراق آمیز و غیر منطقی به نظر بیاید اما با کمی تامل و بعد از بررسی نظریات سایر دانشمندان روان شناس به این نتیجه میرسم که: شاید این حرف را به تمامی نتوان پذیرفت اما در کل حرفی نیست که بشود به راحتی از کنارش گذشت. این ادعا یک ادعای بی پایه و اساس غیر علمی نیست و حرف تامل برانگیزی است.
از دیگر مجاری انتقال محصولات ضدفرهنگی که در سالهای اخیر شاهد چند برابر شدن آن هستیم ماهواره ها هستند. بر اساس آمار وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در سال گذاشته حدود 60درصد مردم تهران از مصرف کنندگان ماهواره بودند
.
در یک نگاه ارتباطات نسل سوم از جلمه اینترنت و شبکه های اجتماعی را نیز شاید بتوان از مجاری انتقال محصولات ضدفرهنگی به حساب آورد هر چند برخی تاکید دارند که فناوری های جدید ارتباطی نقش ابزاری دارند و نباید نسبت به آن ها بد بین بود و این نوع نگاه به نسل سوم ارتباطات نوعی نگاه ارتجاعی به آن است در عمل استفاده ای که شبکه های اجتماعی و حتی برخی از این فناوری های جدید مثل وی چت داشته است به نوعی ضد فرهنگ مبدل شده تا آنجا در برخی کشورهای غربی نسبت به پیامدها بد استفاده از شبکه های اجتماعی هشدار های جدی مطرح شده است از کم شدن کار مفید کارمندان به دلیل فعالیت در فیس بوک تا اینکه در یک آمار رسمی به فیس بوک به عنوان یکی از دلایل افزایش طلاق در جامعه اشاره شده است. طبیعتا این حرف من یه معنای توجیه پذیری سیاستی مثل فیلترینگ همه ی تکنولوژی های نوین ارتباطی نیست و اساسا این اقدامات مقطعی و کوتاه مدت بدون فکر بلند مدتی برای حل اساسی یک مشکل اقدامی از سر عجله و شتاب و عدم درک صحیح از جنس مسائل فرهنگی است نگاهی که متاسفانه در برخی از مسئولین وجود دارد و بیشتر به نوعی سطحی نگری شبیه است تا یک اقدام توجیه پذیر.
یک بحث جدی که در این زمینه مطرح میشود این است که اولا برخی از کارشناسان ارتباطی از جلمه مک لوهان و دانشمندان استرالیایی بر این تاکید دارند که فناوری های ارتباطی تاثیر مستقیم بر فرهنگ جامعه دارند و نمی توان به آنها به عنوان یک قالب و یا ابزار صرف نگریست جون از اساس قالب و از محتوا جدا نیست. جمله ی معروف او که رسانه همان پیام است نیز در این زمینه مطرح میشود. از طرفی در همین راستا برخی معتقدند حتی اگر به رسانه به عنوان ابزار نگاه کنیم تا زمانی که ما محتوای لازم را برای رسانه ها تولید نکردیم نباید به مصاف جدی فرهنگی بپردازیم چون اینکار مثل این می ماند که بخواهیم با تفنگ بدون تیر با کسی دوئل کنیم.
نهاد های مسئول
نیروی انتظامی / حلقه ی آخر
خیلی ها بر این باورند که در فعالیت های فرهنگی نیروی انتظامی باید به عنوان حلقه ی آخر و مکمل قعالیت های فرهنگی سایر نهادها عمل کند به عنوان مثال در مسئله ی گشت ارشاد استدلال نسبتا قوی که مطرح شد همین مسئله بود که نهاد های مختلف باید مثل یک زنجیر عمل کنند ونیروی انتظامی حلقه ی آخر این زنجیر است.
اما در عمل آنچه مشاهده می شود امر متفاوت است یه این معنا که نیروی انتظامی همواره در زمنیه های فرهگی جزء نهاد های فعال به حساب می آمده این امر می تواند به دلیل این باشد که نیروی انتظامی در این زمینه ها بیش از حد ورود پیدا می کند اما با کمی عمیق تر شدن در این مسئله این استدلال چندان محکم به نظر نمی رسد چرا که نیروی انتظامی زمانی وارد عمل می شود که مسئله ای به حالت بحرانی تبدیل شود و مثلا در زمنیه های فرهنگی از خط قرمزهایی عبور شود. استدلال دیگری که در این زمینه مطرح میشود این است که شاید این امر به دلیل حساس بودن نیروی انتظامی نیست بلکه نیروی انتظامی تنها نهادی است که در این زمنیه به صورت فعالانه عمل می کند و به دلیل کمکاری سایر مجموعه های متولی در کشور عملکرد نیروی انتظامی خیلی به چشم می آید.
نیروی انتظامی در قالب طرح امنیت محله محور و طرح های دیگر سعی دارد تا وظیفه ی خود را در این زمنیه ایفا کند.
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
اگر نیروی انتظامی به نوعی عملکرد سلبی در این زمینه دارد، کار ایجابی که در فعالیت های فرهنگی اهمیت فوق لعاده دارد بر عهده ی سایر نهادها می باشد. یکی از این نهاد های مورد نظر و شاید عمده ترین آن وزارت فرهنگ است. تشخیص فرهنگی بودن یا ضد فرهنگی بودن خیلی از محصولات فرهنگی نیاز به فعالیت کارشناسی دارد برای مثال اگر یک کتاب در زمینه ی فلسفی منتشر شود یک کارشناس فلسفه باید درباره ی این امر قضاوت کند که آیا این محصول در دایره ی نتوع فکری لازم برای جامعه جای میگیرد و یا اینکه در حکم یک سم کشنده برای افکار مردم به حساب می آید.
وزارت فرهنگ و ارشاد همواره در این زمینه فعال بوده البته با استانداردهای متفاوتی که در هر دوره برای کارهایی مثل ممیزی کتاب و... وجود داشته است. با چشم پوشی از این مطلب که بسیاری از کتاب هایی که از طریق وزارت فرهنگ غیر مجاز است در مکان هایی مثل میدان انقلاب به راحتی در دسترس عموم است.
دیگر نهادهای مسئول
شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان مرجع عالی تصمیم گیری های کلان فرهنگی در کشور به اعمال سیاست گذاری های اساسی در این زمینه می پردازد. کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی نیز به نوعی در زمینه های فرهنگی اعمال نظر دارد التبه اعمال نظر این مجموعه بیشتر به صورت نظارتی است تا اینکه تاثیر مستقیمی داشته باشد. شورای عالی فضای مجازی نیز با توجه به مبدل شدن فضای مجازی و انترنت به عنوان یکی از اصلی ترین قالب در فعالیت های فرهنگی بر اعمال سیاست های کلان در زمنیه ی فضای مجازی اشتغال دارد.
در پایان سردرگمی ملموسی در زمینه های فرهنگی به خصوص بحث انتشار محصولات ضد فرهنگی به چشم می خورد و نکته ی جالب توجه حساس نبودن نهاد های فرهنگی در به خصوص در سطح میانی و عملیاتی به ترویج و انتشار محصولات ضد فرهنگی است. این محصولات رفته رفته از برخی کانال های رسمی و نیز وارد سبد مصرف خانواده های ایرانی میشود. فضای مجازی نیز در این زمینه نقش غیرقابل انکاری دارد که البته برخورد صد در صدی با آن در زمینه های محدودسازی و مثلا سیاست هایی مثل فیلترینگ به صورت بلند مدت اثر چندانی در جلوگیری از نشر محصولات ضدفرهنگی نخواهد داشت.
(سخن بی عیب و نقص تنها بر زبان معصومین جاریست.)
........محمد حسن خلعتبری.....
منابع
سایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
روابط عمومی نیروی انتظامی ایران
پایگاه اطلاع رسانی پلیس
کتاب نظریه های ارتباطات دکتر مهدی زاده
کتاب ارتباط شناسی دکتر محسنیان راد
کتاب وسایل ارتباط جمعی استاد بزرگ دکتر کاظم معتمد نژاد
سایت جبهه ی فکری انقلاب اسلامی
و....
در همین زمینه بخوانید
تشکر از حضورتان
متاسفانه در زمره کشورهایی هستیم که بیشتر مواقع خود را در حال تهاجم می بینیم. و از این راه کلی پول بیت المال از جیب مستضعفان وارد حلقوم رانت خواران می شود. دغدغه های آقای خامنه ای در آخرین جلسه شورای انقلاب فرهنگی را یاتان هست. ایشان در کوچکترین مسائل هم وارد میدان می شوند ولی مدیران ضد فرهنگی ما عقلشان اندازه گنجشک هم نیست. واقعا نمی شود که مخابرات اینهمه سود نکند ولی عوضش فرهنگ ما کمتر آسیب ببیند. واقعا کارشناسان و مهندسین ما نمی توانند شبکه های اجتماعی مبتنی بر فرهنگ بومی طراحی کنند تا اینقدر مورد تهاجم قرار نگیریم. ای کاش به جای تحریم های خارجی، تحریم های داخلی برداشته می شد تا ایران به قله رفیع فرهنگی و علمی می رسید.
انشاء الله.
از اینکه ارتباطاتی هستید یا فکر می کنید بسیار خوشحالم.